Wat is het? Het ketogeen dieet, ook wel bekend als het hoog vet – laag koolhydraat dieet, is een voedingspatroon met een hoge vetinname, een zeer lage koolhydraatinname en een licht verhoogde eiwitinname. Mensen die dit dieet volgen, consumeren doorgaans 20 tot 50 gram koolhydraten per dag, wat extreem laag is. Ter vergelijking: 20 gram koolhydraten komt overeen met 1 bruine boterham met confituur, terwijl 50 gram gelijkstaat aan 2 bruine boterhammen met confituur en een handje noten.
De Hoge Gezondheidsraad adviseert in een normaal voedingspatroon 30 tot 35% vetten ten opzichte van de totale energiebehoefte, en 50 tot 55% koolhydraten. In het ketogeen dieet ligt de nadruk echter compleet anders: 75% van de energie komt uit vetten (vooral plantaardig), terwijl de resterende 25% verdeeld wordt over koolhydraten (volkoren granen, groenten, fruit) en dierlijke eiwitten (vlees, vis). Hoe werkt het? Ons lichaam gebruikt normaal gesproken glucose uit voeding als brandstof. Bij een zeer lage koolhydraatinname daalt de glucosespiegel, waardoor er onvoldoende glucose beschikbaar is om de weefsels te voorzien van energie. De lever schakelt dan over op een alternatieve brandstof: ketonen. Deze worden geproduceerd uit vetten en eiwitten uit de voeding.
De ketonen dienen vervolgens als nieuwe energiebron voor diverse weefsels in het lichaam. Bovendien worden ook reserves uit spier- en vetweefsel aangesproken om deze ketonen te produceren. Dit proces, waarbij ketonen als alternatieve energiebron dienen, staat bekend als ketose. Wanneer is het nuttig? Het ketogeen dieet werd oorspronkelijk in de jaren 20 van de vorige eeuw ingezet bij medicatieresistente epilepsiepatiënten.
De geproduceerde ketonen bleken te dienen als brandstof voor de hersenen, met anti-epileptische effecten tot gevolg. Na het volgen van het ketogeen dieet bleven patiënten soms geheel vrij van aanvallen, of nam het aantal aanvallen aanzienlijk af. De toepassing van het ketogeen dieet als bijkomende behandeling bij epilepsie vergt altijd medisch toezicht. Naast epilepsie, kan het ketogeen dieet ook leiden tot gewichtsverlies, mits er minder calorieën worden ingenomen dan met het oorspronkelijke voedingspatroon. Echter, dit is niet altijd het geval. Begeleiding door een professional is dan ook essentieel als je het ketogeen dieet wilt volgen om af te slanken.
Naast het calorieëntekort, zijn er nog diverse theorieën die de gewichtsverliesbevorderende werking van dit dieet verklaren: Verminderde insulineproductie, wat resulteert in een betere regulatie van de glucosespiegel. Verminderd hongergevoel door de iets hogere eiwitinname. Onderdrukking van het hongerhormoon ghreline door ketonen. Verminderde vetopslag doordat de lever vetten gebruikt voor de productie van ketonen. Verhoogde afbraak van lichaamsvetten.
Aandachtspunten Hoewel het ketogeen dieet in sommige gevallen effectief kan zijn, is het niet per se aan te raden om te vermageren. Er zijn betere diëten die op een gezondere manier leiden tot gewichtsverlies. Het ketogeen dieet kent namelijk enkele nadelen en aandachtspunten: Moeilijk vol te houden: Dit dieet is complex en vereist strikte begeleiding door een arts of diëtist om het correct uit te voeren. Onjuiste uitvoering vergroot het risico op nutritionele tekorten. Mogelijke bijwerkingen: De vastenachtige toestand (ketose) tijdens het dieet kan leiden tot fysieke klachten zoals hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, duizeligheid, zwakte, spijsverteringsproblemen (diarree, constipatie) en vochtverlies. Focus op vetrijke voeding: Omdat het ketogeen dieet voornamelijk uit vetten bestaat, is het belangrijk om te letten op de kwaliteit van de gebruikte vetten. Kies voor bronnen rijk aan onverzadigde vetten, zoals olie, margarin
